Είμαι στη γωνιά μίας καντίνας*...
Μόλις διάβασα την Βασίλισσα του Νότου στα ελληνικά (δυστυχώς, γιατί αν κρίνω από την απόδοση κάποιων αποσπασμάτων τραγουδιών, δεν μεταφέρει με επιτυχία το κλίμα, προκειμένου να κάνει μια πιστή απόδοση του κειμένου) από τις εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ. Πρόκειται για το τελευταίο μυθιστόρημα του γνωστού και στην Ελλάδα Ισπανού δημοσιογράφου-συγγραφέα Αρτούρο Πέρεθ-Ρεβέρτε . Η ηρωίδα του, η Τερέσα Μεντόσα (κακώς κάκιστα γράφεται Μεντόθα στην ελληνική μετάφραση, γιατί είναι Μεξικάνα και εκεί η προφορά του ce και του ci είναι ένα καθαρότατο σσσ, έχει αρκετά παρόμοια "λαθάκια" το βιβλίο) επονομαζόμενη και Βασίλισσα του Νότου, καταλήγει μέσα από 2 ερωτικές σχέσεις με δραματική κατάληξη, να γίνει επικεφαλής ενός μεγάλου εκμοντερνισμένου δικτύου διακίνησης κοκαΐνης από τη Λατινική Αμερική προς τη Μεσόγειο. Μέσα στο κλίμα του narcotráfico της Σιναλόα και της Ανδαλουσίας, ο συγγραφέας ακολουθεί την πρωταγωνίστρια που πίνει την τεκίλα της ακούγοντας τα αγαπημένα τραγούδια της πατρίδας της, μοναδική συντροφιά στην μοναξιά και στον νόστο για το Μεξικό. Εκεί αναφέρει όλα τα μεγάλα ονόματα τραγουδιστών του Μεξικό. Με κορυφαίο τον José Alfredo Jiménez.
[... η φωνή του Χοσέ Αλφρέδο ακουγόταν από το μικρό στέρεο δίπλα στην τηλεόραση και στο βίντεο. Είμαι σε μια γωνιά σ΄ένα μπαρ, έλεγε. Ακούγοντας ένα τραγούδι που ζήτησα. Ο Γουέρο της είχε πει ότι ο Χοσέ Αλφρέδο Χιμένεθ πέθανε μεθυσμένος, συνθέτοντας τα τελευταία του τραγούδια σε μπαρ και υπαγορεύοντας τους στίχους στους φίλους του, ανήμπορος πια να γράψει. "Η θύμησή σου κι εγώ" ήταν ο τίτλος εκείνου του τραγουδιού. Και φαινόταν σαφώς πως ήταν ένα από τα τελευταία του.]
[... Κι εκεί βρισκόταν πάλι, με το μπουκάλι μισοάδειο, συνοδεύοντας τα λόγια του τραγουδιού με τα δικά της. Ακούω ένα τραγούδι που εγώ ζήτησα. Μου σερβίρουν την τεκίλα μου. Η σκέψη μου είναι σ΄εσένα... Ποιος δεν ξέρει σ'αυτήν την ζωή την προδοσία που μας φέρνει μια αποτυχημένη αγάπη. Ποιος δεν πάει στο μπαρ απαιτώντας την τεκίλα του και απαιτώντας το τραγούδι του... Ήδη μου φέρνουν το τελευταίο ποτήρι, έλεγε εκείνη τη στιγμή ο Χοσέ Αλφρέδο, και το έλεγε κι αυτή. Ζητάω μόνο να μου παίξουν πάλι το "Αυτή που έφυγε". Ρίγησε ξανά. Πάνω στα σεντονια, πλάι της, ήταν η σκισμένη φωτογραφία. Την έκανε να κρυώνει πολύ αυτή η ελευθερία.]
O συνθέτης και τραγουδιστής José Alfredo Jiménez γεννήθηκε στην Dolores Hidalgo της πολιτείας του Guanajuato το 1926 και πέθανε πριν κλείσει τα 50 του χρόνια πνιγμένος στην τεκίλα, από κήρωση του ήπατος, στην Πόλη του Μεξικό. ‘Εγινε ο πιο σημαντικός εκπρόσωπος της μεξικανικής canción ranchera στην χώρα του, στην Αμερική και στην Ευρώπη. Τα τραγούδια του παίζονται και ξανατραγουδιούνται ακόμα και σε hip hop εκτελέσεις, από καλλιτέχνες όλων των εθνικοτήτων. Ορφανός από πατέρα από τα 10 του, από πολύ μικρός στον αγώνα της επιβίωσης, άρχισε να γράφει τραγούδια στα 14, σχεδόν παιδί ακόμα. Δούλεψε σκληρά σαν σερβιτόρος, σαν ποδοσφαιριστής, μέρα νύχτα, στην Πόλη του Μεξικό. Στο εστιατόριο La Sirena, χάρη στην φιλία του με το γιο του ιδιοκτήτη και κιθαρίστα του trio Los Rebeldes, μπόρεσε να δοκιμάσει για πρώτη φορά τις δυνάμεις του σαν συνθέτης και σαν τραγουδιστής. Η επιτυχία άργησε να έρθει.
Έγινε γνωστός κάποια στιγμή γύρω στο 1950, όταν o Andrés Huesca και οι Costeños του, ηχογράφησαν το τραγούδι του José Yo. Δεν τον άφησαν ούτε να πατήσει το πόδι του στο στούντιο. Το τραγούδι όμως έγινε μεγάλη επιτυχία. Από εκείνη τη στιγμή άρχισε η φρενήρης πορεία προς την δόξα, εμφανίσεις σε όλο το Μεξικό, στην τηλεόραση, στο ράδιο, περιοδείες σε όλον τον κόσμο, καθώς και συμμετοχή σε πολλές κινηματογραφικές ταινίες. Άρχισε να μεταβάλλεται από τον ήσυχο εσωστρεφή άνδρα, σε έναν γοητευτικό αλκοολικό, πρότυπο "μάτσο" Μεξικανού, που επανέφερε όμως στα στόματα και στα αυτιά των συμπατριωτών του την canción ranchera, που κινδύνευε ήδη να γίνει "μουσειακό" είδος. Άλλαξε την πορεία της μουσικής ιστορίας του Μεξικό με την πληθωρική έντονη προσωπικότητά του, ίδια με κινηματογραφική φιγούρα της Χρυσής Εποχής του Κινηματογράφου της χώρας του. Στην αρχή σκανδαλίστηκαν οι συμπατριώτες του, αλλά γρήγορα τα λόγια των τραγουδιών του χτύπησαν τις πιο ευαίσθητες χορδές, γιατί στην πραγματικότητα αντανακλούσαν τις αγωνίες και τους πόθους του λαού του. Με τον χαμό του, η canción ranchera, πολιτική, αλκοολική και "μάτσο", έφτασε και αυτή στο τέλος της, καθώς δεν βρέθηκε ποτέ αντάξιος συνεχιστής του.
Ακούμε αυτό το ιερό τέρας της Μεξικανικής μουσικής (αν και γεννημένη στην Costa Rica) που λέγεται Chavela Vargas στο τραγούδι του José Alfredo που μας θυμίζει ο Ρεβέρτε.
* Στο Μεξικό, η καντίνα είναι το μπαράκι της γειτονιάς, στο οποίο μέχρι πριν κάποια χρόνια σύχναζαν αποκλειστικά άνδρες (και "πεταλούδες" της μέρας και της νύχτας).
posted by Juanita La Quejica @ 12:58 AM
16 Comments:
Wow! Bravo Birthday Kid, φοβερή έμπνευση!
Η μεγάλη μου αδυναμία είναι ο Ναυτικός Χάρτης δικό του!!
Τη Βασίλισσα του Νότου την είχα στα υπ'όψιν, και τώρα που διάβασα το ποστ σου το ξανασκέφτομαι - αν και αυτά με τις μεταφράσεις είναι αρκετά εκνευριστικά .
Και οι φωτό φοβερές θηρίο!
Καλημέρα. Το βιβλίο φαίνεται πολύ ενδιαφέρον, θα το πάρω και εγώ. Ευχαριστώ
Καλημέρα! Δώρο γενεθλίων, το βιβλίο χαρά μου;
Το τραγούδι είναι πολύ ωραίο!
(Ελπίζω να μην σε πρόσβαλαν τα "τραγουδάκια" που σου αφιέρωσα. Λες να είχαν τίποτα bib μέσα;) :)
Εξαίσιο το σχόλιο για το νέο βιβλίο του Πέρεθ Ρεβέρτε αλλά είναι δυνατόν να κολλάμε στο Μεντόσα ή Μεντόθα της μετάφρασης; Ας δούμε το βιβλίο με μεγαλύτερη ευρύτητα πνεύματος και κριτική ματιά, κρίμα να κολλάμε σε μικρές λεπτομέρειες που έχουν αξία μόνο σε μία τάξη εκμάθησης ισπανικών...
Καλημέρα κορίτσια!
Κατερινιώ, έχασα επεισόδια μάλλον χθες με τα Χρόνια Πολλά. Τρέχω να δω τα δώρα μου!
Ανώνυμε/η εδώ αυτή η -ασήμαντη όπως νομίζεις- λάθος προφορά δεν έχει να κάνει με το πως αντιμετωπίζει ο μεταφραστής το κείμενο, αλλά με την απλή γνώση χρήσης της πολυπρόσωπης αυτής γλώσσας. Που επιβάλλεται να είναι σε άριστο επίπεδο για μία μετάφραση της εποχής μας. Για όσους γνωρίζουν ισπανικά και ασχολούνται με την Ισπανική και την πολυποίκιλη Λατινοαμερικάνικη κουλτούρα, το να αναφέρεσαι στην Λατινική Αμερική με θεϊσμος (όπως λέγεται το φαινόμενο) είναι κάτι που μπερδεύει και αποσυντονίζει. Δεν είναι θέμα φροντιστηριακών συνηθειών και μαθητικών λεπτομερειών. Πάει πολύ πιο πέρα, γιατί δημιουργεί μπέρδεμα πολιτισμών (γι αυτό και αναφέρθηκα μόνο σε αυτό, αν είχα το ισπανικό κείμενο ίσως μπορούσα να μπω και σε άλλες λεπτομέρειες).
Για κάποιον βέβαια που δεν έχει ασχοληθεί ποτέ με την γλώσσα ή με τον χώρο, σίγουρα φαίνεται μια ασήμαντη λεπτομέρεια. Από αυτήν την πλευρά, καταλαβαίνω ίσως τη θέση σου.
Το βιβλίο μου το χαρισε περισυ ο ένας νονός του αυτοκράτορα και πολύ το αγάπησα. Είναι και "μουσικό" βιβλίο, ομολογουμένως. Πολύ ωραία παρουσίαση των όλων, Χουανίτα μου!
Συμφωνώ μαζί σας αγαπητή μου, εφόσον έχετε ασχοληθεί με την Ισπανική όπως φαίνεται από τα γραφόμενά σας, γνωρίζετε πολύ καλά τις διαφορές που υπάρχουν μεταξύ της ίδιας γλώσσας ομιλούμενης σε διαφορετικά μέρη του κόσμου. Φυσικά και δεν θα ήθελα να σας ψέξω για το καθόλα άρτιο κείμενό σας. Δείχνει βαθιά γνώση της συγκεκριμένης γλώσσας και κουλτούρας. Μήπως διδάσκετε κάπου παρελπίδα; Θα ήθελα να ξεσκονίσω κάπως τα Ισπανικά μου, πάνε πολλά χρόνια από την τελευταία φορά που ασχολήθηκα. Θεωρώ επίσης αγένεια το γεγονός του ότι δεν έχω συστηθεί ακόμη και υπογράφω σαν ανώνυμος χρήστης. Απλά δεν έχω χρόνο προκειμένου να δημιουργήσω κάποιο μπλογκ. Και πάλι συγχαρητήρια.
"Amor iberico"
Ανώνυμε/η αν και σφαιρική η απάντηση της Χουανίτας, να συμπληρώσω ότι εγώ πάλι μόλις το διάβασα είπα "πέστα χρυσόστομη" - απλώς έμεινα στα του συγγραφέα και δεν έδωσα συνέχεια.
Πολύ απλά η μετάφραση δεν είναι ανοίγω το λεξικό ή βάζω το κείμενο στο συστραν.
Και το να μη μπαίνεις στον κόπο να μάθεις ποια είναι η σωστή προφορά δείχνει αν μη τι άλλο προχειρότητα. Κάτι που δυστυχώς είναι όλο και πιο συχνό στις μέρες μας.
Αυτή η "λεπτομέρεια" για εσένα, είναι ένα κομμάτι της ισπανικής γλώσσας που την κάνει τόσο ξεχωριστή για όσους την αγαπούν:)
Γι'αυτό θα έλεγα να δούμε το βιβλίο αλλά και να απαιτούμε καλύτερης ποιότητας μεταφράσεις!
Δεν διδάσκω ισπανικά Ανώνυμε/η.
Τα αγαπώ και ασχολούμαι με την γλώσσα και ό,τι φέρει ως προίκα της, σε καθαρά ερασιτεχνικό επίπεδο.
Μια μικρή διόρθωση: Η Βασίλισσα του Νότου δεν είναι το τελευταίο βιβλίο του Rérez Reverte.
Το 2003 εξέδωσε το El caballero del jubón amarillo, το 2004 το Cabo Trafalgar, το 2005 το No me cogeréis vivo και το 2006 το El pintor de batallas.
Προφανώς εννοείς ότι είναι το τελευταίο βιβλίο του που μεταφράστηκε στα ελληνικά.
Και ναι, έχεις δίκιο ότι σε μια μετάφραση στις μικρές λεπτομέρειες κρίνονται πολλά. Αλλά πάλι, μιλάμε για 538 ολόκληρες σελίδες. Ένας άθλος.
Ευχαριστώ για την επισήμανση Erva.
Πολύ ωραίον το τράγουδον Juanita! Και η αναφορά επίσης στο βιβλίο και μέσω αυτού στον μουσικό, που μου άρεσε ιδιατέρως!
Για τα ισπανικά θα ήθελα να προσθέσω ότι για λόγους που σχετίζονται με τις εξατάσεις το τελευταίο διάστημα χρησιμοποιώ την καστιλιάνικη εκδοχή και όχι την λατιναμερικάνικη! Αλλά οι έξετάσεις έρχονται και παρέρχονται...
Angelito, κι εγώ castellano μιλώ, αλλά όταν τραγουδώ, αναλόγως! Χαχα!
Καλή Επιτυχία και αν χρειαστείς βοήθεια και μπορώ, με όλη μου την χαρά.
Α εγώ εις ανάμνησιν των εποχών που έβλεπα τελενοβέλας και δεν ήταν ακόμα μεταγλωττισμένες, προτιμώ την νοτιοαμερικάνικη εκδοχή.
Υπόσχομαι αφιέρωμα σύντομα - ξέρω, σας συγκίνησα, δεν βλέπετε την ώρα:Ρ
Για telenovelas αφιέρωμα; Υπάρχει ειδικός, ο νούμερο 1 στην Ελλάδα! Αντώνης από την Λήμνο. Από πιτσιρίκος ακόμα είχε ένα από τα πιο ενημερωμένα διεθνώς sites, forums κλπ γύρω από το θέμα. Έχω χάσει τα ίχνη του τελευταία, αλλά αν θέλεις στοιχεία Λεμονιά, μπορώ να ψάξω.
Post a Comment
<< Home